Iétait une fois un petit pays tranquille où, lorsque le printemps s’annonçait, les gens, dans chaque village, organisaient un grand marché. Ils enfilaient leur costume de fête et s’installaient sur la place principale pour vendre ce qu’ils avaient produit de meilleur ou de plus beau:
des couronnes de brioche ou de pain doré,
des oeufs,
des outils de bois sculpté,
des ceintures de cuir …
La nature elle-même participait à l’événement. Les pommiers s’habillaient de blanc, les papillons défroissaient leurs ailes et les fleurs leurs pétales.
Un jour, au centre d’un de ces villages, comme d’habitude à cette époque, des fermières comparaient les oeufs de leur poulailler. C’était à qui aurait les plus gros, les plus ronds ou les plus blancs.
Seule une vieille femme se taisait. Elle ne possédait pour toute fortune qu’une petite poule maigrichonne qui ne lui avait donné que trois petits oeufs pas plus gros que des billes.
La vieille femme soupirait :
Je suis pauvre, ma poulette, que je t’ai mal nourrie et que tes oeufs sont tout juste bons à offrir aux enfants pour jouer aux billes.
Comme il faut cependant que je vende quelque chose afin de gagner quelques sous, c’est toi que je vais être obligée de mettre à l’étalage…
A ces mots, la petite poule se mit à crier :
Pitié, ma bonne dame ! Je ne veux pas finir rôtie. Si vous me gardez, je vous promets de pondre l’année prochaine les oeufs les plus extraordinaires !
La vieille femme n’en crut rien, mais elle se laissa attendrir et rentra chez elle avec sa poulette. Une année passa. Et la vieille femme, de plus en plus pauvre, n’avait que quelques poignées de riz à donner à sa petite poule en guise de nourriture.
Le jour du marché approchait et la petite bête dépérissait. Elle comprit qu’elle ne pouvait pondre des oeufs plus gros que ceux de l’an passé et , désespérée, elle alla se cacher dans un champ pour se lamenter :
Que vais-je devenir si je ne suis pas capable de donner à ma maîtresse que trois petits oeufs tout juste bons à offrir aux enfants pour jouer aux billes ? Cette fois, elle sera forcée de me vendre, et je finirai dans l’assiette d’un gros fermier !
Tout à sa peine, elle ne se rendit pas compte que les fleurs et les papillons l’écoutaient
Nous ne laisseront pas faire cela ! chuchotèrent-ils.
A la nuit tombée, les fleurs se couchèrent sur le sol, formant une sorte de litière multicolore au creux de laquelle se blottit la petite poule. Puis les papillons étendirent leurs ailes sur elle comme une couverture bruissante et bariolée.
Au matin, lorsqu’elle se réveilla, la poulette se sentit fraîche, dispose, et même si ragaillardie qu’elle se mit à chanter et pondit une demi-douzaine d’oeufs.
Et ces oeufs-là n’étaient pas ordinaires ! Ils n’étaient toujours pas bien gros, mais ils possédaient toutes les couleurs de l’arc-en-ciel. Et même, à y regarder de près, on pouvait voir sur leur coquille de très jolis dessins comme on peut en admirer sur les ailes des papillons.
Toute heureuse, la petite poule courut chercher sa maîtresse. Celle-ci examina les oeufs un par un avant de les ranger dans son tablier :
Tu as tenu ta promesse. Ce sont bien les oeufs les plus extraordinaires que l’on puisse voir ! J’ai eu raison de ne pas te vendre !
Le jour du marché, les oeufs de la vieille femme attirèrent les curieux. On se bouscula pour les acheter et la pauvre fermière récolta plus de pièces d’argent qu’elle n’en avait jamais eues dans sa vie.
Depuis ce jour, chaque année, dans ce petit village, puis dans tout le pays, et même dans les contrées voisines, les gens essayèrent de copier les oeufs de la vieille dame en peignant et décorant les leurs. Mais ils ne réussirent jamais à les égaler en couleurs et en délicatesse, car la petite poule, les fleurs des champs et les papillons gardèrent bien leur secret.
C’est ainsi que, chaque année, lorsque s’annonce le printemps, on prit dans ce petit pays et ensuite dans le monde entier l’habitude de décorer les oeufs ….
Traduction
Մի ժամանակ, կար մի հանգիստ փոքր երկիր, որտեղ, երբ գարուն էր գալիս, գյուղում յուրաքանչյուր մարդ մեծ շուկա էր կազմակերպում: Նրանք հագնում էին իրենց տոնական զգեստները և գլխավոր հրապարակում վաճառում գեղեցիկ ստացված ապրանքները: Դրանք էին բրիկոշը կամ ֆրանսիական կենացների պսակները, ձվերը, փորագրված փայտի գործիքները, կաշվե գոտիները:
Բնություննել մասնակցեց միջոցառմանը: Սպիտակ գույնով «հագնված» խնձորի ծառերը, թիթեռները, ծաղիկները և նրանց գեղեցիկ ծաղկաթերթերը…
Մի օր, այդ գյուղերից մեկի կենտրոնում, կին ֆերմերները համեմատում էին իրենց հավի կոմբինատի ձվերը: Նա էր, ով կունենա ամենամեծը, ամենափոքրը կամ սպիտակը:
Լռեց միայն մի ծեր կին: Նա ուներ միայն մի բարակ փոքրիկ հավ, որը նրան տվել էր ընդամենը երեք փոքր ձու, որոնք ավելի մեծ չէին, քան մարմարը:
Ծեր կինը հառաչեց.
— Ես աղքատ եմ, անբավարար եմ կերակրել, և որ ձեր ձվերը պարզապես լավն են, որ առաջարկեք երեխաներին մարմար խաղալ:
Քանի որ ես ստիպված եմ ինչ-որ բան վաճառել, որպեսզի մի քանի կոպեկ գումար աշխատեմ, գնումներ կատարեմ:
Այդ խոսքերից փոքրիկ հավը սկսեց լաց լինել:
— Ափսոս, իմ լավ տիկին: Ես խոստանում եմ, եթե ինձ պահես, հաջորդ տարի ամենաանսովոր ձվերը կդնեմ:
Ծեր կինը չհավատաց, բայց իր հավի հետ տուն գնաց: Անցավ մեկ տարի, սակայն ծեր կինը գնալով աղքատանում էր, ուներ ընդամենը մի քանի բուռ բրինձ `իր փոքրիկ հավին կերակրելու համար:
Մոտենում էր շուկայի օրը, և փոքրիկ հավը հասկանում էր, որ չի կարող անցյալ տարվա ձվերից ավելի մեծ ձվեր դնել և հուսահատ գնաց և թաքնվեց դաշտում:
Ի՞նչ է լինելու իմ հետ, եթե ես չեմ կարողանում տիկնոջը ընդամենը երեք փոքր ձու տալ: Այս անգամ նա արդեն ստիպված կլինի վաճառել ինձ:
Իր այս ցավի մեջ տիկինը չէր լսում, որ թիթեռներն ու ծաղիկները լսում են նրան:
— Մենք թույլ չենք տա, որ այդպիսի բան անես,– շշնջացին նրանք:
Գիշերը ծաղիկները պառկեցին գետնին և ձևավորեցին մի փոքր հատված, որտեղ էլ պառկեց փոքրիկ հավը: Այնուհետև թիթեռները իրենց թևերով` վերմակի պես, շրջապատեցին հավին:
Առավոտյան, երբ նա արթնացավ, շատ թարմ, պատրաստ, նույնիսկ հուզված էր զգում իրեն և միանգամից սկսեց երգել:
Այդ ձվերը սովորական չէին: Ճիշտ է, դեռ շատ մեծ չէին, բայց բոլոր ծիածանի գույները վրան էին: Դրանց կճեպի վրա կաին շատ գեղեցիկ ձևավորումներ: Այդպիսի բաներ տեսնում ենք թիթեռների թևերի վրա:
Փոքրիկ հավը հիանալի տրամադրությամբ սկսեց փնտրել տիկնոջը: Նախքան գոգնոցի մեջ դնելը, նա ուշադիր զննում էր ամեն մի ձուն:
— Դու պահեցիր խոստումդ, — ասում է տիկինը: Շատ ճիշտ արեցի, որ չվաճառեցի քեզ:
Շուկայի օրը ծեր կնոջ ձվերը գրավեցին բոլորի ուշադրությունը: Նրանք պատրաստվում էին գնել դրանք, և աղքատ ֆերմերը այնքան արծաթե մետաղադրամներ հավաքեց, որ տիկինը այդքան իր ողջ կյանքում չէր տեսել:
Այդ օրվանից սկսած, ամեն տարի, այս փոքրիկ գյուղում, հետո արդեն ամբողջ երկրում և նույնիսկ հարևան երկրներում մարդիկ փորձում էին պատճենել ծեր տիկնոջ ձվերը `նկարելով և զարդարելով իրենցը: Բայց նրանց երբեք չհաջողվեց դրանք համապատասխանեցնել գույներով և նրբանկատությամբ, քանի որ փոքրիկ հավը, դաշտերի ծաղիկները և թիթեռները լավ պահեցին իրենց գաղտնիքը:
Ահա, հենց այսպես, երբ գալիս է գարունը, միշտ զբաղվում ենք ձվերը զարդարելով, որը նաև հայտնի է դարձել ողջ աշխարհում:
Անի Մելիքյան 